БАҚ ДИСКУРСЫНЫҢ ПЕРСУАЗИЯЛЫҚ КЕҢІСТІГІНДЕГІ ЕЛДІҢ БЕЙНЕСІ

Мақалада персуазивтіліқ призмасы арқылы ел бейнесі талдау усынылған. Кез-келген оқиғаның ҿзектілігі, қҧндылығы БАҚ-тың осы оқиғаның ақпараттық кеңістігіне салған мағынасының фокусымен анықталады. Ақпарат тҥріндегі білім қабылдау объектісі туралы шындықтың бейнесін ҧсына отырып, ел туралы хабардар болуға ҽкеледі. Авторлар оқырманның БАҚ-тың семантика туындағанына тілдік қҧбылысы ретіндегі дискурс ақпаратының басым қҧралдарының бірі екендігіне назар аударады. БАҚ функцияларының бірі ҽсер етуші болып танылады. БАҚ- ның дискурс кеңістігінің жан-жақты жҧмыс істейтін жҥйесі адресанттың белгілі бір тужырымдамалық дизайнда жасалған мҽтіндік архитектоникасы тҥріндегі стратегиялық ниетін кҿрсетеді. БАҚ-тың дискурсының кеңістігі персуазияға байланысты екендігі дҽлелденді. Зерттеу мҽселесін шешу жҽне мақсатқа жету ҥшін мақалада ҥздіксіз іріктеу ҽдісі, дискурсивті, мҽтінге бағытталған жҽне функционалды-бағытталған талдау принциптеріне негізделген ҽдістер қолданылды.Қазақстан бейнесінің мысалында жҥргізілген талдау вербализацияланған медиа мҽтіндерінің ерекше кеңістігі лингвопрагматикалық қҧралдармен кодталған оқиғалар мен процестердің ерекше ҽлемін ҿзгертетінін кҿрсетті. Мақалада «жаңа Қазақстан» дискурсивті стратегиясын қалыптастыратын лингвопрагматикалык бірліктер анықталды. Метафоралық тҥрде естілетін жҽне позитивті эпитеттерімен, тарихи-идеологиялық мазмҧндағы іс-ҽрекет етістіктерімен сипатталатын персуазивті тақырыптар неғізінде болжамды модель тактикасы жасалды. Мҽнмҽтінге «батырылған» бағалау мағыналарына баса назар аударылады. Еліміздің бірегейлігі «жаңа Қазақстан», «ҿткен тарих кезеңі», «ел аумағы», «ел туралы білім», «саяси тҧлға» бейнелері арқалы қҧрылған.

1. Беляева Л.Н. (2016) Доказательная лингвистика: метод в когнитивной парадигме / Л.Н. Беляева, В.Е. Чернявская // Вопросы когнитивной лингвистики. – 2016. – № 3. – С. 77-84.

2. Голоднов А.В. (2003) Лингвопрагматические особенности персуазивной коммуникации: на примере современной немецкоязычной рекламы. [Текст]: автореф. дис. … канд. филол. наук: 10.02.04 – «Германские языки» / А.В. Голоднов. – СПб., 2003. – 24 с.

3. Молодыченко Е.Н. (2021) Метапрагматические дискурсы и жанровая дифференциация в интернет-медиа. / Е.Н.

4. Молодыченко // Вест. СПб ун-та. Язык и литература. – 2021. - № 18 (2). – С. 363-382. DOI: https://doi.org/10.21638/spbu09.2021.207

5. Найман Е.А. (2021) Семиотические механизмы формирования социального значения в языке / Е.А. Найман // Вестн. Томского гос. ун-та. Философия. Социология. Политология. – 2021. – № 59. – С. 87-100. DOI: https://doi.org/10.17223/1998863X/59/9

6. Палитай И.С. (2018) Средства массовой коммуникации как фактор формирования образа страны / И.С. Палитай // Вестн. Томского гос. ун-та. Философия. Социология. Политология. – 2018. – № 41. – С. 150-158. DOI: https://doi.org/10.17223/1998863X/41/17

7. Чернявская В.Е., Молодыченко Е.Н. (2017) Речевое воздействие в политическом, рекламном и интернет-дискурсе: Учебник для магистратуры. – М.: ЛЕНАНД, 2017. – 176 с.

8. Чернявская В.Е. (2018) История в дискурсе политики: лингвистический образ «своих» и «чужих» / В.Е. Чернявская, Е.Н. Молодыченко // Изд. стереотип. – М.: ЛЕНАНД, 2018. – 200 с. ISBN: 978-5-9710-5315-6

9. Чернявская В.Е., Жаркынбекова Ш.К. (2019) Языковое и социальное конструирование идентичности национального университета: на материале миссий российских и казахстанских университетов // Вестник СПбГУ. Язык и литература. – 2019. – №16 (2). – C. 304-319 https://doi.org/10.21638/spbu09.2019.210

10. Чернявская В.Е. (2020)Метапрагматика коммуникации: когда автор приносит свое значение, а адресат свой контекст / В.Е. Чернявская // Вест. СПб ун-та. Язык и литература. – 2020. - № 17 (1). – С. 135-147. DOI: https://doi.org/10.21638/spbu09.2020.109

11. Чернявская В.Е. (2021) Текст и социальный контекст: социолингвистический и дискурсивный анализ смыслопорождения / В.Е. Чернявская. – М.: ЛЕНАНД, 2021. – 208 с.

12. Bell A. (2003)A century of news discourse / A. Bell // International Journal of English Studies. – 2003. Vol. 3, № 1. – P. 189- 208.

13. Bell A. (2006) News Language / A. Bell // Elsevier Ltd. – 2006. – P. 615-617.

14. Boulding K. (1959) National Images and International Systems / K. Boulding // Journal of Conflict Resolution. – 1959. Vol. 3, № 2. – P. 120-131.

15. Dijk T.A. van. (1988) News As Discourse / T.A. van Dijk // (1st ed.). Routledge. – 1988. eBook ISBN: 9780203062784. DOI: https://doi.org/10.4324/9780203062784

16. Fairclough N. (1995) Media Discourse / N. Fairclough // London; New-York: E. Arnold. – 1995. – 214 pp. ISBN: 0340632224

17. Fraser B. (1996) Pragmatic Markers / B. Fraser // Pragmatics. – 1996. Vol. 6, № 1. – P. 167-190.

18. Halbert R.L. (2005) Back to Basics: Revisiting, Resolving, and Expanding Some of the Fundamental Issues of Political Communication Research / R.L. Halbert // Political Communication. – 2005. Vol. 22, № 4. – P. 511-514. https://doi.org/10.1080/10584600500311436.

19. Lasswell H.D. (1948) The structure and function of communication in society / H.D. Lasswell // In: Bryson, L. (ed.) The Communication of Ideas. New York: Harper and Brothers. – 1948. – P. 215-228.

20. Vogler D. (2021) Transregional News Media Coverage in Multilingual Countries: The Impact of Market Size, Source, and Media Type in Switzerland / D. Vogler, L. Udris // Journalism Studies. – 2021. Vol. 22, № 13. P. 1793-1813, https://doi.org/10.1080/1461670X.2021.1965909

21. Zharkynbekova, S., Aimoldina, A. (2023) The Impact of Socio-cultural Context on Composing Business Letters in Modern Kazakhstani Business Community: A cross-cultural Study // Journal of Intercultural Communication Researchthis, 2023, 52(1), pp. 56–78 https://doi.org/10.1080/17475759.2022.2124304