АМЕРИКАЛЫҚ ГАЗЕТ ДИСКУРСЫНДАҒЫ ФРАЗЕОЛОГИЯЛЫҚ БІРЛІКТЕРДІҢ ЕРЕКШЕЛІКТЕРІ

Мақалада америкалық газеттер дискурсында фразеологиялық бірліктердің қолданылу мәселелері қарастырылады. Фразеологиялық бірліктер газет мақалаларының стиліне, реңкіне және коммуникативті бағытына әсер ете отырып, олардың тілін қалыптастыруда шешуші рөл атқарады. Газет мәтіндерінде қолданылған фразеологизмдердің ерекшеліктеріне, сондай-ақ олардың оқырмандардың қызығушылық деңгейіне ықпал етуіне ерекше назар аударылады. Зерттеуде фразеологиялық бірліктерді контексттік қолдану ерекшеліктерін анықтау мақсатында 2023 жылдың қыркүйек-желтоқсан айлары аралығында «The New York Times» және «The Washington Post» сияқты ең көп тараған екі америкалық газетте жарияланған мақалаларға жан-жақты талдау жасалды. Зерттеу материалы ретінде саяси және ғылыми жаңалықтарды қамтитын мақалалардан жаппай іріктеу әдісі арқылы алынған елу екі фразеологиялық бірлік қарастырылды. Зерттеудің теориялық негізін фразеология және газет дискурсы мәселелерін зерттеген Копыленко (1978), Naciscione (2010), Fairclough (1995), Минаева (2022) және басқа да ғалымдардың еңбектері құрады. Зерттеу нәтижесінде фразеологиялық бірліктерді таңдау мақала авторының ниетіне тікелей байланысты екені анықталды, бұл ой мен эмоцияны нақты әрі нанымды жеткізуге және оны реципиентке жеткізуге мүмкіндік береді. Зерттеу барысында фразалық етістіктердің басым бөлігін үстеулік демеуліктер қамтитыны анықталды, бұл анықталған фразалық етістіктердің жалпы санының 35%-дан астамын құрайды. Мақала авторлары сонымен қатар up үстеулік демеулігінің мағыналық кластерлерін жасады. Талдау негізінде хабарды қысқа да нұсқа жеткізу үшін фразалық етістіктерді қолдану газет дискурсына тән қасиет екені анықталды; идиомалық тіркестер, керісінше, мәтінге мәнерлілік қосу үшін қолданылады. Қорытынды бөлімде америкалық газеттердегі фразеологиялық бірліктердің қолданылуына қатысты ғылыми тұжырымдар берілді.

1. Aimagambetova M.M. Phraseological Unit in the Space of Cultural Code. Eurasian Journal of Philology: Science and Education. – №3 (171).– Al-Farabi Kazakh National University, 2018. – P. 11-18.

2. Alizadeh Afrouzi, O. (2021). Social media and journalistic discourse analysis: 2019 Venezuelan presidential crisis. Discourse & Communication, 15(1), 3-24. https://doi.org/10.1177/1750481320961660

3. Brown K., Miller J. The Cambridge Dictionary of Linguistics. – Cambridge: Cambridge University Press, 2013. – P. 327-366.

4. Chovanec J. Pragmatics of tense and time in news: from canonical headlines to online news texts. – Amsterdam: John Benjamins Publishing Company, 2014. – 310 p.

5. Conboy M. The Language of Newspapers: Socio-Historical Perspectives. – Gateshead: Athenaeum Press Ltd., 2010. – 185 p.

6. Cowie A.P. Phraseology: Theory, analysis, and applications. – Oxford: Oxford University Press, 1998. – 272 p.

7. Ellis N. Phraseology: the periphery and the heart of language. In F. Meunier, & S. Granger (Ed.), Phraseology in foreign language learning and teaching. – Philadelphia: John Benjamins Publishing Company, 2008. – P. 1-13.

8. Fedulenkova T. A new approach to the clipping of communicative phraseological units. In: Recherches anglaises et nord-américaines, (36). European Society for the Study of English. – Strasbourg: ESSE 6, 2003. – P. 11-22.

9. Ginzburg R.S., Khidekel S.S., Knyazeva G.Y. A Course in Modern English Lexicology, 2nd ed. – Moscow: Vyssaja Skola, 1979. – 269 p.

10. Кожахметова X.К., Жайсакова Р.Е., Кожахметова Ш.О. Казахско-русский фразеологический словарь. – АлмаАта: Мектеп, 1988. – 224 с.

11. Копыленко М.М., Попова З.Д. Очерки по общей фразеологии. – Воронеж: Издательство Воронежского университета, 1978. – 190 с.

12. Losieva, I., Kashchyshyn, N., Malii, A., Kukushkin, V., Makarchuk, O. (2023) Phraseological Units of the English Language in Newspaper Articles on the Topic of Culture: Structural and Semantic Aspects. World Journal of English Language, 13(4). https://doi.org/10.5430/wjel.v13n4p68

13. Suciu L. Introductory Chapter: Discourse and Discourse Analysis. A Retrospective Approach. Advances in Discourse Analysis. – IntechOpen, 2019. – P. 1-11. DOI: 10.5772. intechopen.82823

14. Van Dijk Teun A. News as Discourse. – New Jersey: Lawrence Erlbaum Associates, Inc., Publishers, 1988. – 210 p.