ОРЫС ТІЛІНІҢ ПЕДАГОГИКАЛЫҚ ДИСКУРСЫНДАҒЫ ҚАРЫЗ АЛУ: ГРАФИКАДАН ЖЕЛІЛІК РЕСУРСТАРҒА ДЕЙІН

Мақалада қазіргі орыс тілінде жаңа ұғымдар мен терминдердің (англицизімдердің) пайда болуына байланысты педагогикалық дискурстағы шет тілдерден алынған кірме сөздер мәселелері қарастырылады. ХХІ ғасырдың үшінші мыңжылдығында ағылшын сөздерінің енуі бірқатар себептерге байланысты. Авторлардың пікірінше, олардың негізгісі жаһандық пандемия жағдайында онлайн оқытуға көшуге байланысты цифрландыруды күшейту болып табылады. Мақалада шет тілдерден алынған кірме сөздер қазіргі орыс тіліндегі кездейсоқ элемент болып табыла ма, әлде уақыт талабы ма деген мәселе қойылады. Жаңа заман жағдайында тіршілік етудің барлық салаларының дамуына ықпал ететін адамзат санасының тұрақты өзгеруі экономикадағы, саясаттағы, мәдениеттегі, білім берудегі бағдарлардың өзгеруіне әкеледі. Алынған білімді тіршілік әрекетінің барлық салаларын дамытуда тиімді қолданатын жеке тұлғаны тәрбиелеу мен дамытудың мақсаттары мен міндеттерін қайта қарау қажеттілігі туындайды. Жаңа шындық бейтаныс құбылыстарды трансляциялау және декодтау мақсатында жаңа ұғымдарды сұрайды, бұл ғылыми-білім беру парадигмаларының ауысуына, білім беруде жаңа трендтердің пайда болуына, ойлауды бейімдеуге әкеледі. Осы мыңжылдықтың сын-тегеуріндері қабылданған өзгерістердің орындылығын анықтауға тырысуға мәжбүр етеді. Осылайша, мақала авторлары әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университетінің педагогикалық дискурсындағы алынған бірліктер корпусына талдау жасады. Англицизімдер және олардың туындылары профессор-оқытушылар құрамы мен студенттердің ауызша және жазбаша сөздерінен, университеттің оқу материалдары мен білім беру платформаларының контекстінен жаппай іріктеу әдісімен анықталды. Берілген кезеңде педагогикалық дискурстың кірме сөздерін талдау жаңа терминдердің бейімделуінің негізгі тетігін анықтауға және олардың ену жылдамдығын анықтауға мүмкіндік береді.

1. Дьяков А.И. Деривационная интеграция англицизмов в русском языке конца XX века в функциональном аспекте: дис. на соискание учёной степени кандидата филологических наук. – Новосибирск, 2001. – 295 с.

2. Ежова Т.В. Проектирование педагогического дискурса в высшем профессиональном образовании будущего учителя: Автореферат дис. на соискание учёной степени кандидата филологических наук / Оренбург, 2009. – 46 с.

3. Ефремов Л.П. Сущность лексического заимствования и основные признаки освоения заимствованных слов: дис. … канд. филолог. наук: Алма-Ата, 1958. – 288 с.

4. Казкенова А.К. Мотивированность заимствованного слова (на материале современного русского языка) // Вопросы языкознания, № 5. – Москва, 2003. – С. 72-80.

5. Карасик В.И. Языковой круг: личность, концепты, дискурс. – Волгоград: Перемена, 2002. – С. 477-480.

6. Карасик, В.И. Языковая матрица культуры/ В.И. Карасик. – Волгоград : Парадигма, 2012. – 448 с.

7. Коробкова Н.В., Мирзоян Л.Г. Словарь «новой» реальности: неологизмы, вызванные пандемией 2020. // Сборник II Международной научной конференции «Язык, культура, ментальность: проблемы и перспективы филологических исследований». – Курск, 2020. – С. 136-142.

8. Мухина Н.Н. Система терминообозначений восточных заимствований в современном русском языке // Филологические науки. Вопросы теории и практики. Том 14. Выпуск 6. – Издательство Грамота, 2021. – 1758-1762.

9. Сидоренко С.Г. Типы и этапы трансформации семантической структуры заимствованных понятий // Современные проблемы науки и образования. – 2015. – № 1-1. Режим доступа: https://science-education.ru/ru/article/view?id=18030.

10. Суворова С.Л. Феноменология исследования понятий «дискурс» и «педагогический дискурс» // Вестник ЮУрГУ, №4, 2012. – С. 84-87.

11. Тарасова М.В., Безрукая А.Н., Постникова С.Н. Англоязычные экзотизмы в русском языке как яркий пример заимствований на фоне общей глобализации английского языка // Международный научный журнал «Вестник науки» №6. – Тольятти, 2020. – С. 38-41.

12. Щербинина, Ю.В. Педагогический дискурс: мыслить – говорить – действовать : учеб. пособие / Ю. В. Щербинина. – М.: Флинта: Наука, 2010. – С. 440.

13. Шухардт Г. К вопросу о языковом смещении // Избранные статьи по языкознанию. – Изд. 2-е. – М.: Едиториал УРСС, 2003. – С. 174-184.

14. Andre Martinet. Éléments de linguistique générale. Paris: A. Colin, 1974. – 221 p.

15. Hugo Ernst Mario Schuchardt. “Das Baskische und die Sprachwissenschaft” Sch-Brev. Paris, 1927. – Р. 206.

16. Sinclair J. Towards an Analysis of Discourse: The English Used by Teachers and Pupils / J. Sinclair, M.Coulthard. – Oxford: Oxford University Press, 1975. – P. 163.

17. Что такое Zoom? Как установить клиент Zoom? С чего начать? Режим доступа: https://rightconf.ru/ustanovka-client-zoom#:~:text=Клиент.

18. Al-Farabi University – Smart City. Режим доступа: https://www.kaznu.kz/ru/20523/page.