АҒЫЛШЫН ЖӘНЕ ОРЫС ТІЛДЕРІНДЕГІ «БІЛІМ БЕРУ» ТАҚЫРЫБЫНДАҒЫ ФРАЗЕОЛОГИЗМДЕР

Зерттеу жұмысымыздың мақсаты – «білім беру» тақырыбындағы фразеологиялық бірліктерді семантикалық және құрылымдық тұрғыдан талдап қана қоймай, уәжді және уәжсіз тұрақты тіркестердің арақатынасын анықтау. Зерттеу барысында келесі әдістер қолданылды: әдебиетке шолу, сипаттамалық әдіс, талдау және синтез әдістері. Нәтижелер: ағылшын және орыс тілдерінде уәжді фразеологизмдер уәжсіз фразеологизмдерден басым деп есептейміз. Себебі «білім беру» тақырыбы бойынша ең жиі қолданылатын 30 фразеологиялық бірліктерге талдау жасай отырып, екі тілдегі уәжді фразеологиялық бірліктердің арақатынасы уәжсіздерге қарағанда айтарлықтай жоғары екеніне көзіміз жетті. Нақты айтсақ: ағылшын тілінде 30 тұрақты сөз тіркесінің 20-сында уәжді фразеологизм бар, бұл жалпы санның 67%-ын құрайды, қалған 10 уәжсіз тіркес 33%-ды құрайды. Орыс тілінде тура осы жағдай: 30 тұрақты сөз тіркесінен алынған 20 уәжді фразеологизм 67%-ды, қалған 10 уәжсіз тіркес 33%-ды құрайды. Жалпы, екі тілдегі уәжді және уәжсіз фразеологиялық бірліктердің көрсеткіші бірдей: 67% уәжді тұрақты сөз тіркесі және 33% – уәжсіз. Фразеологиялық материалдарды зерттеу барысында алынған нәтижелерді орыс және ағылшын тілдерін оқитын студенттерге арналған сөздіктерді, оқу-әдістемелік құралдарды құрастыруда пайдалануға болады. 

1. Арнольд И.В. Стилистика современного английского языка (Стилистика декодирования) – Ленинград: Просвещение, 1981. – 295 с.

2. Виноградов В.В. Об основных типах фразеологических единиц в русском языке // Виноградов В.В.

3. Лексикология и лексикография: избранные труды. – Москва: Наука, 1986. – 161 с. Кунин А.В. Англо-русский словарь идиом. – Москва, 2007. – 504 с.

4. Blagoeva, D., Jaskot, M. P., & Sosnowski, W. A lexicographical approach to the contrastive analysis of Bulgarian and Polish phraseology. Cognitive Studies | Études cognitives, 2019 (19). https://doi.org/10.11649/cs.1923

5. Collins V.H. A Book of English Idioms with Explanations. – London, 1958.

6. Cowie A.P. Introduction. In Cowie A.P. (ed.) Phraseology: Theory, Analysis and Applications. – Oxford, 1998.

7. Cowie A.P. Phraseology: Theory, Analysis, and Applications. – Oxford, 2001.

8. Gaatone D. La locution: analyse interne et analyse globale. La locution entre langue et usages. 1997. – P. 165-177.

9. Giegerich H.J. Compound or phrase? English noun-plus-noun constructions and the stress criterion. English Language and Linguistics. 2004. – P. 1-24.

10. Gläser Rosemarie. The Stylistic Potential of Phraseological Units in the Light of Genre Analysis. Phraseology. Ed. A.P. Cowie. Oxford: Clarendon Press, 1988.

11. Gross G. Les expressions figées en français. Noms composés et autres locutions. – Paris: Ophrys, 1996. – 256 p.

12. Macmillan English Dictionary for Advanced Learners. – London, 2003. – 1685 p.

13. Moon R. Fixed expressions and idioms in English. – Oxford: Clarendon Press, 1998. – 352 p.

14. Oxford Learner’s Dictionary of English Idioms (edited by Helen Warren). – Oxford University Press, 2008. – 343 p.

15. Sag I.A., Baldwin T., Bond F., Copestake A. & Flickinger D. Multiword Expressions: A Pain in the Neck for NLP. In Proceedings of the Third International Conference on Intelligent Text Processing and Computational Linguistics (CICLING 2002). – Mexico City. – P. 1-15.

16. Sinclair J. Looking Up. An account of the Cobuild Project in lexical computing. – London: Collins ELT, 1987. – 192 p.