ТРАДИЦИОННАЯ РАЗГОВОРНАЯ РЕЧЬ В ПРОИЗВЕДЕНИЯХ КАЗАХСКИХ ПИСАТЕЛЕЙ

Статья написана с целью поиска необходимых подходов к развитию, совершенствованию речи современной казахской молодежи. Всем известно, что качества и уровень устной, публичной речи современной казахской молодежи день ото дня падает. Современная молодежная речь состоит в основном из варваризмов и из элементов примитивной разговорной речи, речь казахской молодежи становится все более непонятной, многословной, пустословной. В связи с этим в статье подчеркивается необходимость изучения, анализа, практики произведений казахских писателей, написанных на традиционном языке. Поскольку формирование норм национального литературного языка через произведения искусства началось с произведений казахских писателей-классиков начала 20 века, основная цель статьи – привести в качестве примера национальные особенности языка и стиля казахских писателей, элементы традиционной обработки текста в современный казахский язык, особенно в устную речь молодежи. Анализируя типы предложений в рассказах Беимбета Майлина, Жусупбека Аймаутовича, Мухтара Ауэзова, Бердибека Сокпакбаева, демонстрируются стили письма, речи, которые являются образцами публичной речи. В конце даны характерные особенности национальной речи казахского языка

1. Мәтіндер жинағы (дәстүрлі сөзсаптам үлгілері). (2022) Алматы: «Ел-шежіре», 2022. – 320 б.

2. Байтұрсынұлы А. (1926) Әдебиет танытқыш. А. – Қызылорда: Қазмембас, 1926. – 282б.

3. Омарұлы Е. (2018) Көптомдық шығармалар жинағы // құраст. Е.Маралбек. Алматы: «Лұғат», 2018. 1-т.

4. Академик Нығмет Сауранбаевтың еңбектері. (2000) 3 томдық. Алматы: «Кенже-Пресс», 2000. 5-119 бб.

5. Жақыпов Ж. (2021) Контекстуалдық синтаксис, Нұр-Сұлтан: ЕҰУ, 2021

6. Сыздық Р. (2014) Ауызша дамыған әдеби тіл / Сыздық Р. – Алматы: Дайк-Пресс, 2014. – 242б.

7. Уәли Н. (2007) Қазақ сөз мәдениетінің теориялық негіздері. Докт.дисс. қолж. Алматы, 2007.

8. Кудеринова К.Б. (2022) «Қазақ тілінің дәстүрлі сөзсаптамы». Н. Гумилев хабаршысы.№1(138)/2022. 8-18 бб.

9. Күдеринова Қ. (2022) Ахмет Байтұрсынұлының сөзсаптамы // «Ахмет Байтұрсынұлы – ұлт ұстазы» Нұрсұлтан, 2022.

10. Күдеринова Қ. (2022) Әлихан Бөкейханның сөзсаптамы // Ахмет оқулары – 2022. Алматы, 2022.

11. Күдеринова Қ. (2021) Бейімбет Майлин әңгімелеріндегі қазақ тілінің дәстүрлі сөзсаптамы. «Ауызша және жазба коммуникациядағы дәстүр мен белсенді үдерістер» конференция жинағы. – Алматы, 2021. – 230-238 бб.

12. Күдеринова Қ., Фазылжан А. (2022) Қазақ тілінің ұлттық және қазіргі орфоэпиялық нормасы. «Тілтаным», №3(87), 2022. – 44-52 бб.

13. Әміржанова Н. (2021) Ғ.Мүсіреповтің әңгімелері: байласым мен тұтасым. «Ауызша және жазба коммуникациядағы дәстүр мен белсенді үдерістер» конференция жинағы. – Алматы, 2021. – 45-55 бб.

14. Садықова М. (2022) Ертегілердегі қазақ тілінің дәстүрлі сөзсаптам үлгілері. «А.Байтұрсынұлы – ұлттың рухани көсемі» конференция материалдары Алматы, 2022 жылдың 14 сәуірі, - 369-373 бб.